Wymowa niemiecka: zasady i wskazówki

Wymowa niemiecka jest stosunkowo łatwa dla Polaków. Poznaj podstawowe zasady i reguły, dzięki którym będziesz w stanie wymawiać słowa i zdania w sposób zrozumiały dla osób niemieckojęzycznych. Oddzielnie przedstawiamy wymowę niemieckich samogłosek i spółgłosek. Zaczynamy!

1. Wymowa niemiecka: samogłoski

W języku niemieckim występują samogłoski krótkie i długie:
– (der) Mann [man] (mężczyzna) – (der) Aal [a:l] (węgorz),
– zusammen [tsuzamən] (razem) – (der) Mut [mu:t] (odwaga).

Niemiecki ma w alfabecie kilka samogłosek, które nie istnieją w języku polskim. Poniżej przedstawiamy te samogłoski, których wymowa mniej lub bardziej różni się od wymowy samogłosek polskich:

– [ɪ]: wymawia się podobnie jak polskie y, ale wargi są mniej napięte, a język układa się trochę wyżej względem podniebienia, np. (die) Mitte [mɪtə] (środek).

– [y]: język układa się tak samo, jak do wymowy samogłoski i, a wargi zaokrąglamy, podobnie jak przy wymowie samogłoski u, np. (die) Tür [ty:r] (drzwi). Samogłoska [y] najczęściej jest zapisywana przy użyciu litery ü. W wyrazach niemieckich [y] jest zazwyczaj długie.

– [ʏ]: język układamy jak do wymowy samogłoski [ɪ], ale wargi muszą być bardziej zaokrąglone, np. (das) Glück [glʏk] (szczęście). Do zapisu tej samogłoski również służy litera ü.

– [ø]: język układamy tak, jak do wymowy e zamkniętego (kąciki ust muszą być bardziej oddalone od siebie niż przy wymowie polskiego e), a wargi silnie zaokrąglamy, np. (der) König [kø:niç] (król); samogłoskę [ø] zapisujemy przy użyciu litery ö.

– [oe]: język układamy jak do wymowy samogłoski e, a wargi zaokrąglamy jak przy wymowie samogłoski o, np. (die) Hölle [hoelə] (piekło). Ta samogłoska też jest zapisywana przy użyciu litery ö.

Oprócz liter ö i ü w języku  niemieckim istnieje też litera ä, np. wählen [væ:lən] (wybierać). Wymawia się ją w sposób zbliżony do wymowy polskiego e.

Poniższe grupy dwóch samogłosek czytamy następująco:
– ei, ai jako aj [ai̯], np. meinen [mai̯nən] (sądzić), (der) Main [mai̯n] (rzeka Men)

– äu, eu jako oj [ɔi̯], np. (der) Räuber [rɔi̯bɐ] (rozbójnik), beugen [bɔi̯gən] (zginać)

– ie jako i lub y [i / ɪ], np. verlieren [fɛrli:rən] (przegrywać), (das) Viertel [fɪrtəl] (ćwiartka).

Grupa -er na końcu wyrazów redukuje się w wymowie do jednej głoski, zbliżonej do polskiego a, np. (der) Lehrer [le:rɐ] (nauczyciel).

Głoska h występująca po samogłosce jest w wymowie niemieckiej zasadniczo niema, ale poprzedzająca ją samogłoska wymawiana jest jako głoska długa, np. (die) Lehrerin [le:rɛrin] (nauczycielka). Natomiast H występujące na początku słowa jest wymawiane, np. (der) Hahn [hɑ:n] (kogut).

Chcesz osłuchać się z językiem i opanować wymowę niemiecką? Zacznij naukę z kursem online.

2. Wymowa w języku niemieckim: spółgłoski

Wymowa niemieckich spółgłosek w większości przypadków jest taka sama jak w języku polskim. Wyjątki od tej reguły w wymowie niemieckiej to:

– c: czytane jako k przed samogłoskami a, o oraz u oraz przed spółgłoskami, np. (das) Café [kafe] (kawiarnia), (die) Creme [kræ:m] (krem).

– ck: czytane jako k, np. (die) Decke [dɛkə] (kołdra).

– ch oraz g: czytane podobnie jak polskie ś po samogłoskach ä, e, i, ö, ü – np. ich [iç] (ja); po dyftongach ei, eu, äu – np. (die) Eiche [ai̯çə] (dąb); po spółgłoskach r, l, m, n – np. (die) Milch [milç] (mleko); w końcówkach –ig – np. lebendig [lebɛndiç] (żywy); w przyrostku zdrabniającym -chen – np. (das) Mädchen [mædçən] (dziewczynka); w wyrazach pochodzących z innych języków – np. (die) Chemie [çemi:] (chemia).

– s: czytane jako sz przed p oraz t na początku wyrazów rodzimie niemieckich, np. (der) Spiel [ʃpi:l] (gra, zabawa); s: czytane jako z przed samogłoską lub między dwoma samogłoskami, np. (die) Socke [zɔkə] (skarpeta), (der) Riese [ri:zə] (olbrzym).
grupa spółgłosek sch: czytana jako sz, np. (die) Schule [ʃulə] (szkoła).
grupa spółgłosek ss: czytana jako s, np. müssen [mysən] (musieć).

– t: czytane jako c przed samogłoską w wyrazach obcego pochodzenia, np. (die) Nation [natsi̯o:n] (naród).

– grupa spółgłosek tsch: czytana jako cz, np. deutsch [dɔi̯tʃ] (niemiecki).

– v: czytane jako f na początku wyrazów rodzimie niemieckich, np. (das) Verbot [fɛrbo:t] (zakaz).

– z: czytane jako c, np. (das) Ziel [ci:l] (cel).

– Literę ß wymawia się jako s, np. (das) Maß [mɑ:s] (miara).

Jeśli wymowa niemiecka nadal sprawia ci problemy, zapoznaj się z filmikami, gdzie omówione są najważniejsze zasady wymowy:

Jak czytać po niemiecku część 1

Niemiecka wymowa 3 zasady, które natychmiast poprawią Twoją wymowę!